‘Het is maar verf’ zei een klasgenootje tijdens ons eerste jaar vakopleiding terwijl we zwoegend en zwetend de vacht van een bizon probeerden vorm te geven op het doek. Ik vond dat destijds een mening die te licht was voor waarmee we bezig waren. Ook al lijkt het niet bijzonder, zo’n vacht, het is een techniek die je toch maar onder de knie moet krijgen.
En we leerden toch ook; de ondergrond doet mee, de kleuren in de achtergrond doen mee, de kleuren naast de kleur die je opbrengt doet mee. Het samenspel van kleuren is haast een toneelstuk waar zowel monologen als vele dialogen plaatsvinden, zó goed zit dat in elkaar voordat het werkt zoals je wil dat het werkt. En toch slaat het ook alles; het ís namelijk maar gewoon verf.
En daarom denk ik ook; iedereen kan het leren. En iedereen kan het doen. De manier waarop de een een vertaling van zijn gevoel op het doek neerzet, zal een ander nooit doen.
Omdat we allemaal onze eigen opvoeding, normen en waarden en achtergrond hebben en dus ons eigen karakter. Ik zou bijvoorbeeld voor een abstracte vertaling van een gebouw in een bepaalde volgorde rode strepen willen afwisselen met vlakken wit en geel. Terwijl jij dit totaal anders zou ordenen en misschien juist blauw en paars wil toevoegen.
De kunst is om een dusdanige orde van kleuren op een ondergrond aan te brengen, dat mensen er een bepaald gevoel bij krijgen. Afhankelijk van dat gevoel is de kunst iets wat je in je serene tuin wil hebben staan of in de vergaderruimte waar je wil dat de meest innovatieve ideeën worden bedacht.
Verf is maar verf, welke verf dan ook. Het pigment in olieverf werkt wel degelijk anders met andere olieverf samen dan met bijvoorbeeld acrylverf of gouache. Geen reden om de soort verf niet samen te gebruiken. Voor sommige werken gebruik ik over een laag acrylverf olieverf, of wordt pigment aan gesso (een soort primer) toegevoegd. De onderste lagen werken allemaal mee met de verf die eroverheen komt en de afbeelding laten zien.
Verschillende technieken leveren wel degelijk verschillende effecten op.
Daarom is het ook zo leuk om een studie te doen van een werk van andere kunstenaars. Hoe werkte Rembrandt met aardetinten en kreeg hij tóch zo’n mooi licht effect? Gebruikte Vermeer écht Lapis Lazuli voor de blauwe rok van het Melkmeisje? En zag dat er wel zo fel blauw uit als we nu denken? Lapis Lazuli is een blauwe steen waar ook een licht goudje in zit, waardoor niet alle vermaalde delen van de Lapis Lazuli-steen écht fel fel blauw opleveren.
Maar om deze ‘grote meesters’ op een voetstuk te zetten, wil ik eigenlijk ook niet. Want; het is maar verf en elke kunstenaar is ook gewoon mens. Kunstenaars experimenteren, omdat ze willen leren, nieuwe dingen willen proberen of omdat ze in opdracht werken en de opdrachtgever bepaalde wensen heeft. Of omdat ze hun werk even op de kop willen bekijken of om out of the box te denken of omdat ze een ingeving hebben gekregen tijdens een droom of vanwege verdovende middelen, wie zal het zeggen? Zo is er een leuk voorbeeld van een bekend schilderij van Mondriaan. Onze grootmeester was tijdens het maken van ‘Victory Boogie Woogie’ aan het experimenteren hoe hij zijn compositie in balans kreeg door op stukjes tape verf te smeren en die op verschillende plekken te plakken. Tijdens een grote restauratie van dit werk kwamen ze erachter dat hij de tape had laten zitten. Gewoon, omdat hij ook een mens is. Een mens die dingen uitprobeert en beslissingen neemt. Net als jij en ik.
Comments