April, november 2023
Met het leren schilderen op de manier van de oude meesters, de klassieke manier zoals generaties voor ons op de kunstacademie schilderen leerden, dacht ik nooit aan; ik wil portret leren schilderen. De mens schilderen leek me saai, maar ook: te uitdagend. Ik vind het altijd ontzettend knap als schilders in een timelapse of filmpje laten zien hoe ze gezichten schilderen die bijna levend, zó uit het doek stappen. Maar om dat zelf te kunnen, nee. Ik zou niet weten wie ik zou willen afbeelden en met wat voor gevoel of sfeer.
Ik heb ook eerlijk gezegd nooit graag een geschilderd portret aan de muur willen hebben. Ik vind het aan de ene kant iets enorm statigs hebben, om je voorouders geportretteerd in de kamer of hal te hebben hangen. En met die statigheid kan ik mij niet identificeren. Aan de andere kant vind ik het iets griezeligs hebben. Wat als je in de nacht naar de wc moet of een glas water wil halen, staart je overgroot opa je aan met zijn priemende ogen in het donker van de nacht! Brr! Ik zou me elke keer doodschrikken.
Met de verdiepingsweek van de vakopleiding realistisch schilderen bij Boulevard Magenta bleek er een kans op het maken van een zelfportret. En opeens dacht ik; dit is iets wat ik nooit zomaar zou doen, maar nu ik de kans krijg… kan ik deze toch maar beter grijpen? Dus heb ik mee geloot en wonder boven wonder; mocht ik meedoen! Heel spannend.
Ik heb één keer eerder een zelfportret gemaakt. Dit was bij een tekenles van een Zwolse kunstenaar Tiemen Voorhorst die bijna alleen maar zelfportretten maakt. Zijn werk vind ik wel interessant, omdat hij allemaal verschillende materialen en technieken gebruikt en je hem tóch elke keer kunt herkennen. Een mens kun je dus op veel manieren afbeelden, zonder zijn essentie kwijt te raken. Zou dat de reden zijn dat kunstenaars (zelf)portretten maken?
Met de driedaagse cursus zelfportret hebben we een heel proces doorlopen. Een gewoon klassiek portret ging het niet worden, maar dat wilde ik dus ook niet. We werden uitgedaagd om goed na te denken over onszelf en toch ook het proces volledig te vertrouwen en op ons gevoel af te gaan. Wie ben ik? Wat wil ik laten zien, wat anderen niet zien of wat wil ik juist niet laten zien?
Door het maken van een collage kwam ik snel bij herkenbare terugkerende elementen uit:
een boom met diepe nerven, een ondergaande zon die een veld verlicht, spiegeling van licht en jezelf in het water en een doorkijkje naar dorpjes in de verte.
Wat zegt dit over mij? Ik houd van natuur, ik heb al wat meegemaakt, water kalmeert me, met reflectie kom ik verder en ik heb zin in de toekomst! En daar tussendoor: allemaal emoties die het bij me oproept. Ik heb een schets gemaakt, foto’s van mezelf opgezocht die bij dit beeld passen. En al snel kwam ik erachter; ik ga niet één portret maken, maar drie of zelfs vier! Wat een ommezwaai van helemaal geen interesse in portret te hebben.
We hebben nog een tarot kaart getrokken,
ik kwam uit op de kreeft die staat voor zelfzorg.
Een kreeft heeft een sterke schaal om zijn sensitieve buik te beschermen. Soms moet de kreeft zich terugtrekken om te groeien. Dit is een kwetsbare periode, want hij eet letterlijk zijn schaal op zodat er een nieuwe kan groeien.
Dit herinnert me aan de periodes in de herfst, als ik me terugtrek in huis met een dagboek en pen om het jaar te reflecteren. Wat heb ik gedaan en behaald en wat wil ik komend jaar bereiken? Op persoonlijk en zakelijk vlak. Ook al dacht ik dat ik niks gemeen had met de kreeft, blijken we beiden erg sensitief, hebben ruimte nodig om het verleden te verwerken voor we aan een nieuwe fase kunnen beginnen. Dit alles had nog meer betekenis omdat ik op dat moment, zwanger was van mijn eerste zoon. Dus op dat moment was ik niet alleen mezelf, maar ook Maurits. En Maurits is geboren op 4 juli - te vroeg via spoed keizersnede, niet op zijn eigen tijd - of toch wel? Want zijn sterrenbeeld is kreeft. En op het moment dat ik daar achter kwam, leek alles op zijn plek te vallen. Er is meer tussen hemel en aarde. En de kreeft heb ik dus ook in het portret geschilderd! Dus Maurits zit onbewust in mijn zelfportret. Bijzonder.
Mijn zelfportret is nog lang niet af, dat is in drie dagen cursus ook niet haalbaar. Maar ik heb er enorm veel van geleerd. Over mezelf en toch ook over de techniek. Want ik heb een paar portretten geschilderd met de kleur groene aarde als onderschildering. Hiermee zou je een betere benadering van huidskleur krijgen, omdat onze aderen blauw zijn en de kleur van schaduw ook een blauwe tint heeft. Voorlopig heeft ander werk even prio, maar mijn doek staat geduldig op me te wachten. En af en toe kijk ik mezelf even aan, dit portret ga ik zéker afmaken. En ik heb er ook zin van gekregen om tóch familieleden te gaan schilderen. Maar of die uiteindelijk aan míjn muur terechtkomen, dat weet ik nog niet!
Als jij een zelfportret zou maken, wat zou je dan maken? Ik ben heel benieuwd of je daar een idee bij hebt, laat het weten in de opmerkingen of stuur me een persoonlijk bericht op instagram!
Коментарі